Toegang tot een degelijke woning: de grootste hindernis voor eenoudergezinnen

Het hindernissenparcours voor eenoudergezinnen

In België is 1 op de 10 gezinnen een eenoudergezin - al is dit cijfer vermoedelijk een onderschatting. Toch wordt deze bijzonder kwetsbare groep vaak over het hoofd gezien in onze samenleving. Alleen al de toegang tot degelijke, comfortabele en betaalbare huisvesting vormt een uitdaging voor hen, om nog maar te zwijgen van de vele financiële en administratieve moeilijkheden waarmee deze gezinnen dagelijks te kampen hebben. 

Dit zijn enkele van de problemen die IKEA België  aan het licht heeft gebracht in het kader van de grootste bevraging die ooit werd gehouden bij 1.764 eenoudergezinnen in Vlaanderen, Wallonië en Brussel[1]. Uit de enquête blijkt 22% van de bevraagden een gebrek aan toegankelijke, betaalbare huisvesting van goede kwaliteit te ervaren. Veel ouders melden dat offers nodig waren om een woning te vinden, zoals het opgeven van één of meer slaapkamers. Door plaatsgebrek slaapt 14% van de Vlaamse alleenstaande ouders en 17% van de Waalse en Brusselse alleenstaande ouders in dezelfde kamer als hun kind. 

De weg naar degelijke huisvesting is bovendien lang: voor 1 op de 4 alleenstaande ouders duurde het meer dan 6 maanden om een woning te vinden. In Vlaanderen zijn 2% van alleenstaande ouders op zoek naar huisvesting dakloos geworden. In Brussel en Wallonië is dat 1 alleenstaande ouder op 20. Bijna een kwart van Vlaamse eenoudergezinnen die op een wachtlijst voor een sociale woning stonden, hebben uiteindelijk hun aanvraag ingetrokken omdat ze ontmoedigd geraakten door de lange wachtlijsten. 

Eenouderschap gaat ook vaak hand in hand met onzekerheid. Vorig jaar ondervond 35% van de Vlaamse alleenstaande ouders moeilijkheden om de huur te betalen. In Brussel en Wallonië ligt dat percentage zelfs op 53%. In Vlaanderen besteedt niet minder dan 14% van de alleenstaande ouders bovendien meer dan de helft van hun inkomen aan huur. Erger nog, 28% van de ouders in Brussel verkeert in deze situatie.

Hackathon om oplossingen te vinden 

In juni organiseert IKEA België een hackathon om de problematiek van toegang tot degelijke huisvesting voor kwetsbare eenoudergezinnen aan te pakken.

Dit evenement zal verschillende betrokken partijen samenbrengen om aan de hand van de designprincipes van IKEA innovatieve oplossingen te vinden voor de belangrijkste hindernissen voor eenoudergezinnen. In co-creatie met experts en sociale organisaties op het terrein wil IKEA België met deze hackathon concrete en haalbare oplossingen ontwikkelen met een directe impact op kwetsbare eenoudergezinnen, die vervolgens bezorgd zullen worden aan de politiek.

"Welkom Thuis”, het antwoord van IKEA België om bij te dragen aan het welzijn van de meest kwetsbare alleenstaande ouders

IKEA België wil zijn steentje bijdragen aan een oplossing voor de uiterst moeilijke situatie waarin deze families zich bevinden - die nog verergerd is door de pandemie. Met de lancering van het meerjarenproject "Welkom Thuis” zetten IKEA België en haar medewerkers zich in om toegang tot degelijke huisvesting te vergemakkelijken voor de meest kwetsbare eenoudergezinnen - meer dan 200.000 gezinnen in België[2] - om zo hun welzijn te verbeteren. Wanneer huisvesting niet langer een kopzorg is, is het gemakkelijker om zich te concentreren op het vinden van een baan, het onderhouden van een sociaal leven, integratie in de samenleving en uiteindelijk de mogelijkheid om te sparen. 

Om een groter aantal eenoudergezinnen te bereiken, heeft IKEA België de handen in mekaar geslagen met organisaties die dicht bij deze groep staan, zoals het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) in Vlaanderen en de Fédération des maisons d’accueil et des services d’aide aux sans-abri (AMA) in Brussel en Wallonië. De steun van IKEA komt in de vorm van financiële donaties, voor het aanschaffen van basismeubilair voor nieuwe woonsten.

“Het is niet eenvoudig om als alleenstaande een gezin draaiende te houden. De studie toont echter duidelijk aan dat dit voor heel wat mensen niet alleen op mentaal vlak uitdagend is, maar dat het ook op heel wat andere vlakken problematisch is, bijvoorbeeld financieel en op gebied van huisvesting. Als CAW helpen wij de meest kwetsbare mensen die er niet in slagen om een woonst te vinden en die het mentaal heel moeilijk hebben. We ondersteunen hen op verschillende domeinen en gaan samen met hen op zoek naar een geschikte woning. Dankzij de startpakketten van IKEA kunnen we deze eenoudergezinnen een extra duwtje in de rug geven, zodat ze van het huis dat ze uiteindelijk vonden ook een échte thuis kunnen maken,” vertelt Anita Cautaers, Directeur van CAW.

Ook worden woonruimtes in opvangcentra heringericht met IKEA meubels en doen IKEA medewerkers aan vrijwilligerswerk. In 2021 werden via dit project meer dan 434 gezinnen, 932 individuen en 31 centra voor alleenstaande ouders ondersteund. Meer dan 220 IKEA medewerkers hebben zich ingeschreven voor het vrijwilligersprogramma. Hiermee kunnen ze zich van maart tot juni 2022 persoonlijk inzetten voor lokale projecten die voor hen belangrijk zijn.

Over het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW)

Het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) helpt mensen met al hun vragen en problemen die te maken hebben met welzijn. Er zijn 11 lokale afdelingen van CAW, verspreid over Vlaanderen en Brussel. De CAW’s worden hoofdzakelijk gesubsidieerd door de Vlaamse overheid. Verder ontvangen de meeste CAW’s ook subsidies van lokale besturen voor specifieke opdrachten.

Over de Fédération des maisons d’accueil et des services d’aide aux sans-abri (AMA)

AMA is de Federatie van opvangtehuizen en hulpdiensten voor daklozen in Brussel en Wallonië. De Federatie verenigt zo’n 100 instellingen die opvang, onderdak en steun bieden aan volwassenen en gezinnen met psychosociale problemen die dakloos zijn (of geweest zijn) of slecht gehuisvest zijn.

[1] De enquête werd eind 2021 uitgevoerd door IPSOS bij 348 gezinnen in Brussel, 801 in Wallonië en 615 in Vlaanderen.

[2] Volgens Eurostat loopt 44,6% van de eenoudergezinnen in België het risico in armoede te vervallen.